این فهرست شامل تجهیزات و ابزارهای ضروری، ابزار پایه، وسایل کنترل عفونت، تجهیزات اداری و اختیاری و لوازم مصرفی تکمیلی است تا مطب شما آماده ارائه خدمات با کیفیت و استاندارد باشد.
فهرست مطالب
تجهیزات اصلی و ضروری راه اندازی دندانپزشکی
| نام تجهیزات | توضیحات |
|---|---|
یونیت دندانپزشکی و صندلی بیمار |
مهم‌ترین وسیله مطب است که مرکز تمام فعالیت‌های درمانی محسوب می‌شود. یونیت باید دارای سیستم هوای فشرده و آب، پوار سه‌راهه (Three-way Syringe)، چراغ کار، ساکشن قوی و ضعیف، و کنترل پایی (Foot Control) باشد. صندلی بیمار باید ارگونومیک، قابل تنظیم در چند محور و دارای روکش ضدعفونی‌شونده باشد. |
چراغ کار یا چراغ یونیت |
نور متمرکز با قابلیت تنظیم شدت و زاویه (Beam Angle Control) برای مشاهده دقیق نواحی دهانی ضروری است. نوع LED با دمای رنگ حدود K ۵۰۰۰–۶۵۰۰ بهترین گزینه است. |
سیستم ساکشن (Evacuation System) |
وجود دو نوع ساکشن ضروری است: ساکشن قوی (High Volume Evacuator – HVE) برای حذف بزاق و خون هنگام تراش و جراحی، و ساکشن ضعیف (Saliva Ejector) برای کارهای سبک‌تر. سیستم مرکزی با فیلتر جداکننده در مطب‌های حرفه‌ای توصیه می‌شود. |
دستگاه رادیوگرافی داخل دهانی یا پانورامیک (Intraoral / Panoramic X-ray Unit) |
جهت تصویربرداری از پوسیدگی‌ها، ریشه‌ها و ساختار استخوانی ضروری است. دستگاه دیجیتال RVG باعث کاهش دوز اشعه و سرعت بالاتر در تشخیص می‌شود. |
سیستم استریلیزاسیون (Sterilization System) |
شامل اتوکلاو کلاس B، دستگاه شست‌وشو، خشک‌کن ابزار، بسته‌بندی استریل (Sterilization Pouches) و محل تفکیک ابزار آلوده و تمیز است. این مجموعه برای کنترل عفونت و رعایت پروتکل‌های IPAC ضروری است. |
کمپرسور هوا |
منبع تأمین هوای خشک و فشرده یونیت‌ها. نوع بدون روغن (Oil-Free) با فیلتر رطوبت‌گیر (Moisture Trap) و صدای پایین بهتر است. ظرفیت باید متناسب با تعداد یونیت‌ها انتخاب شود. |
کابینت و سینک شست‌وشو |
جهت آماده‌سازی ابزار و شست‌وشو. بهتر است شامل دو سینک مجزا برای ابزار آلوده و تمیز باشد. |
ابزار و وسایل پایه (ضروری)
| نام تجهیزات | توضیحات |
|---|---|
ابزار معاینه |
آینه دهانی، پروب یا اکسپلورر (Explorer / Probe)، پنس کتان (Cotton Pliers) از ابزار پایه در هر درمان هستند. برای تشخیص پوسیدگی و بررسی لثه‌ها استفاده می‌شوند. |
ابزار ترمیمی (Restorative Instruments) |
شامل هندپیس سرعت بالا با فایبر اپتیک و سیستم کولانت سه‌مسیره، هندپیس سرعت پایین، فرزهای الماسی و کارباید (Diamond & Carbide Burs)، اسپاتول و کارور آمالگام، کندانسور و پلاگر کامپوزیت. این ابزار برای تراش، شکل‌دهی و پرکردگی دندان استفاده می‌شوند. |
ابزار اندودونتیک (Endodontic Instruments) |
فایل دستی (K-File / H-File)، فایل روتاری (Rotary Ni-Ti File)، گیتس گلیندن (Gates Glidden Drill)، اسپریدر و پلوگر (Spreader & Plugger)، اپکس لوکیتور (Electronic Apex Locator) و سرنگ شست‌وشوی کانال (Irrigation Syringe) از لوازم ضروری درمان ریشه‌اند. استفاده از موتور اندو (Endo Motor) با کنترل گشتاور توصیه می‌شود. |
ابزار جرم‌گیری و پریودنتال |
اسکالر دستی، کیورت (Curette)، سوند پریودنتال و دستگاه جرم‌گیر اولتراسونیک برای حذف جرم و پلاک الزامی هستند. |
ابزار جراحی و کشیدن دندان |
شامل فورسپس، الویتور (Elevator)، پرایر، پنس جراحی، قیچی بافت نرم، سوزن‌گیر (Needle Holder) و ست بخیه است. این ابزار برای اکسترکشن و جراحی‌های ساده لازم‌اند. |
ابزار قالب‌گیری |
قاشق قالب‌گیری فلزی یا پلاستیکی (Impression Tray)، مواد آلژینات و سیلیکونی (Alginate & Addition Silicone)، کاردک و ظرف مخلوط‌کن. در پروتز و ساخت گارد شب (Night Guard) کاربرد دارند. |
مواد و وسایل بی‌حسی |
سرنگ بی‌حسی فلزی، کارپول لیدوکائین یا آرتیکائین (Dental Cartridges)، سوزن کوتاه و بلند، ژل بی‌حسی موضعی. برای هر درمان تزریقی ضروری است. |
وسایل محافظتی و یک‌بارمصرف |
دستکش، ماسک سه‌لایه یا N95، شیلد محافظ، روپوش، رابردم (Rubber Dam Set)، رول پنبه، گاز استریل (Gauze 2×2)، سینی پلاستیکی، لیوان و کاور یونیت. |
کنترل عفونت و بهداشت محیط (ضروری)
| نام تجهیزات | توضیحات |
|---|---|
اتوکلاو و مواد ضدعفونی |
اتوکلاو کلاس B با چاپگر سیکل، محلول‌های سطح بالا مانند گلوتارآلدهید یا ترکیبات آمونیوم چهارتایی، و دستمال‌های الکلی برای سطوح ضروری‌اند. |
ظروف تفکیک ابزار |
تفکیک ابزار تمیز و آلوده برای جلوگیری از آلودگی متقاطع ضروری است. |
جداکننده آمالگام (Amalgam Separator) |
برای جلوگیری از ورود ذرات جیوه و فلز به فاضلاب استفاده می‌شود و در مطب‌هایی که از آمالگام استفاده می‌کنند، اجباری است. |
سیستم تهویه |
شامل فیلتر HEPA برای حذف ذرات معلق و تهویه منظم جهت کاهش بار میکروبی در اتاق کار. |
تجهیزات اداری و مدیریتی
| نام تجهیزات | توضیحات |
|---|---|
میز پذیرش و نرم‌افزار نوبت‌دهی |
مدیریت مراجعه بیماران و ثبت اطلاعات با نرم‌افزار مدیریت مطب باعث افزایش نظم کاری می‌شود. |
سیستم ثبت اطلاعات بیماران |
کامپیوتر، اسکنر، چاپگر و پرونده‌های دیجیتال یا کاغذی برای ذخیره و پیگیری سوابق. |
مبلمان و تجهیزات رفاهی |
صندلی همراه بیمار، تهویه مطبوع، میز انتظار، آب‌سردکن و نور مناسب برای تجربه‌ی بهتر بیماران. |
تجهیزات اختیاری
| نام تجهیزات | توضیحات |
|---|---|
دوربین داخل‌دهانی |
— |
لامپ لایت‌کُرینگ وایرلس (LED Light-Curing Unit) |
جهت پلیمریزاسیون رزین کامپوزیت‌ها استفاده می‌شود. مدل‌های وایرلس با طول موج ۴۵۰–۴۷۰ نانومتر عملکرد بهتری دارند. |
رادیوگرافی دیجیتال (Digital X-ray System / RVG) |
— |
دستگاه بلیچینگ |
— |
کیت جراحی ایمپلنت |
شامل دریل‌های استپ‌دار، آچار گشتاور (Torque Wrench) و موتور ایمپلنت (Implant Motor). مخصوص متخصصان جراح و ایمپلنتولوژیست است. |
تجهیزات ارتودنسی |
انبر براکت‌گذاری، سیم‌بر، الاستیک‌ها و باندها. فقط در مطب‌های تخصصی لازم است. |
دستگاه CAD/CAM و پرینتر سه‌بعدی |
برای طراحی و ساخت ترمیم‌های دیجیتال مانند Inlay، Onlay و روکش‌ها. اختیاری ولی در مطب‌های پیشرفته رایج است. |
لیزر دندانپزشکی |
در جراحی بافت نرم، درمان پریودنتال، برداشت ضایعات و سفیدکردن کاربرد دارد. مدل‌های Diode یا Er:YAG متداول‌اند. |
دستگاه تشخیص پوسیدگی لیزری |
— |
کیت‌های زیبایی و کامپوزیت‌های رنگی |
— |
نرم‌افزار جامع مدیریت بیماران |
شامل ماژول حسابداری، نوبت‌دهی آنلاین و ارسال پیام خودکار. |
سیستم دوربین مداربسته (CCTV Security System) |
برای افزایش امنیت و کنترل محیط کار. |
لوازم مصرفی اختیاری و تکمیلی
| نام تجهیزات | توضیحات |
|---|---|
محلول‌های اختصاصی ضدعفونی رزین و آکریل |
محلول‌های مخصوص برای ضدعفونی کردن مواد رزین و آکریل قبل از استفاده در مطب دندانپزشکی. |
مواد ترمیم موقت |
مانند IRM یا Cavit که برای ترمیم موقت دندان‌ها استفاده می‌شوند. |
پد آرتیکولاسیون و نوار پولیش |
ابزارهای مورد استفاده برای بررسی تماس دندانی و پولیش نهایی ترمیم‌ها. |
قالب بلیچینگ و شیلدهای محافظ |
قالب‌های مخصوص بلیچینگ و شیلدهای محافظ برای حفاظت بافت‌های نرم و جلوگیری از تماس مواد سفیدکننده با لثه‌ها. |
توصیه‌های کاربردی برای خرید و انتخاب تجهیزات
- در مرحله نخست، روی تجهیزات ضروری پایه مانند یونیت، ساکشن، اتوکلاو و هندپیس تمرکز کنید.
- از برندهای دارای خدمات پس از فروش داخلی استفاده کنید تا تأمین قطعات آسان باشد.
- فضای فیزیکی مطب را پیش از خرید اندازه‌گیری کنید تا چینش یونیت‌ها و مسیر حرکت پرسنل مطابق اصول ارگونومی (Dental Ergonomics) باشد.
- همیشه تجهیزات استریل و ضدعفونی را در اولویت قرار دهید؛ سلامت بیمار و تیم درمان مقدم است.
- خرید تجهیزات اختیاری را به مرور و با توجه به افزایش تعداد بیماران انجام دهید.
- وسایل مصرفی را به‌صورت دوره‌ای بررسی کنید و از سیستم FIFO (First In First Out) برای انبارداری استفاده نمایید.
- در تجهیزات برقی مانند کمپرسور، یونیت و موتور اندو از محافظ برق و UPS استفاده کنید تا طول عمر دستگاه افزایش یابد.
- آموزش کار با هر دستگاه را برای پرسنل به‌صورت مستند انجام دهید و دفترچه سرویس نگهدارید.