از روزهای قدیم، دندان‌های سالم و زیبا به عنوان یک نشانه از سلامت و جذابیت افراد شناخته شده‌اند. اما برخی از مشکلات دندانی مانند تصادفات، بیماری‌های دهان و فراموشی در مراقبت، ممکن است باعث از دست رفتن دندان‌ها شوند. در این مواقع، ایمپلنت‌های دندانی به عنوان یک راه حل موثر برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته هستند. اما ایمپلنت های دندانی چند نوع دارند و کدام نوع برای دهان و دندان ما مناسب است ؟ در این مقاله، به بررسی انواع ایمپلنت‌های دندانی، فناوری‌های استفاده شده در آن‌ها، مزایا و معایب هر گونه، و نکات مهم در انتخاب بهترین ایمپلنت برای هر فرد می‌پردازیم.
انواع ایمپلنت های دندانی کدام‌اند؟
ایمپلنت‌های دندانی در انواع مختلفی طراحی و تولید می‌شوند، که هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در این بخش، به معرفی و توضیح انواع ایمپلنت دندانی بر اساس تقسیم‌بندی‌های مختلف می‌پردازیم:
انواع ایمپلنت بر اساس جایگاه آن نسبت به استخوان فک
در ادامه به بررسی انواع تقسیم‌بندی‌های ایمپلنت، بر اساس جایگاه آن نسبت به فک می‌پردازیم. هر یک از این ایمپلنت‌ها ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند که متناسب با شرایط فک و نیازهای بیمار، پزشک موردنظر ایمپلنت مناسب را انتخاب کرده و در جراحی مورداستفاده قرار می‌دهد.
ایمپلنت‌های اندواستیل (داخل استخوانی)
ایمپلنت‌های اندواستیل یا داخل استخوانی، رایج‌ترین و پراستفاده‌ترین نوع ایمپلنت‌ها هستند که برای اغلب بیماران و فک‌های عادی مناسب می‌باشند. این ایمپلنت‌ها به شکل پیچ‌هایی از جنس تیتانیوم یا دیگر مواد زیست‌سازگار تولید می‌شوند و سپس در داخل استخوان فک قرار می‌گیرند. فرایند نصب این ایمپلنت‌ها یکی از اصلی‌ترین مراحل جراحی ایمپلنت دندان است. پس از جای‌گذاری، استخوان فک به‌مرورزمان بر روی سطح ایمپلنت رشد کرده و به آن جوش می‌خورد که این فرایند جوش‌خوردن ایمپلنت با استخوان فک به نام علمی و کمتر شنیده شده «اسئواینتگریشن» شناخته می‌شود. این یکپارچگی بین ایمپلنت و استخوان فک، باعث استحکام و پایداری ایمپلنت می‌شود.
ایمپلنت‌های ساب پریو استیل (روی استخوانی)
ایمپلنت‌های ساب پریو استیل یا روی استخوانی، بر روی استخوان فک بیمار و در لایه زیرین لثه قرار می‌گیرند، بدون اینکه در داخل استخوان فرو بروند. این شکل از ایمپلنت‌ها برای بیمارانی که دارای استخوان فک ناکافی و ضعیف به‌منظور حمایت از ایمپلنت‌های داخل استخوانی هستند یا علاقه‌ای به انجام عمل‌های جراحی مانند پیوند استخوان ندارند، مناسب می‌باشند. در این روش، یک قاب فلزی سفارشی‌سازی شده در زیر لثه جای‌گذاری می‌شود و پس از جوش‌خوردن لثه، این قاب به طور ثابت در جای خود قرار می‌گیرد. سپس به‌وسیله پایه‌هایی که از لثه بیرون‌آمده است دندان‌های مصنوعی نصب و نگهداری می‌شوند.
ایمپلنت‌های زیگوماتیک
ایمپلنت‌های زیگوماتیک کمترین استفاده را در میان انواع ایمپلنت‌ها دارند و به‌عنوان خط آخر درمان برای بیمارانی که دچار تحلیل شدید استخوان فک شده‌اند، مورداستفاده قرار می‌گیرند. در این روش، به‌جای اینکه ایمپلنت در استخوان فک قرار گیرد، در استخوان گونه بیمار (همان زیگوماتیک) جای‌گذاری می‌شود. این نوع ایمپلنت‌ها به دلیل پیچیدگی روند و فرایند جراحی آن که به مهارت‌های تخصصی بالا وابسته است؛ فقط در موارد خاصی که باقی گزینه‌های ایمپلنت گذاری امکان‌پذیر نیستند، مورداستفاده قرار می‌گیرند.
در نهایت انتخاب نوع ایمپلنت مناسب بستگی به شرایط خاص هر بیمار، از جمله میزان استخوان موجود در فک و سلامت کلی دهان دارد. مشاوره با دندانپزشک و بررسی دقیق وضعیت استخوان فک می‌تواند به تعیین بهترین روش جایگزینی دندان‌های ازدست‌رفته کمک کند.
انواع ایمپلنت داخل استخوانی
این نوع ایمپلنت‌ها به دلیل قرارگیری در بخش داخلی استخوان فک بیمار، باعث ایجاد استحکام بالا و پایداری طولانی‌مدتی می‌شوند. در ادامه به بررسی انواع مختلف این ایمپلنت‌ها می‌پردازیم.
1. ایمپلنت‌های پیچی شکل
ایمپلنت‌های پیچی شکل که می‌توان گفت به‌عنوان رایج‌ترین نوع ایمپلنت شناخته می‌شوند، به دلیل شکل مشابهی که باریشه دندان انسان دارند به ایمپلنت‌های ریشه‌ای نیز مشهور هستند. این ایمپلنت‌ها به دلیل طراحی کارآمدشان و قابلیت انطباق با ساختار طبیعی فک، محبوبیت زیادی در سراسر جهان دارند و در میان پزشکان و بیماران کسب کرده‌اند. ایمپلنت‌های پیچی شکل در اشکال و ابعاد مختلفی تولید می‌شوند تا متناسب با نیازهای مختلف بیماران مورداستفاده قرار گیرند. فرایند نصب این نوع ایمپلنت‌ها شامل جای‌گذاری پیچ تیتانیومی در داخل استخوان فک و سپس یکپارچگی طبیعی استخوان با سطح ایمپلنت است که به‌مرورزمان باعث ایجاد پایداری بیشتری می‌شود.
2. ایمپلنت‌های تیغه‌ای
ایمپلنت‌های تیغه‌ای یکی از قدیمی‌ترین انواع ایمپلنت‌های دندانی هستند که ابتدا در آمریکای شمالی مورداستفاده قرار گرفتند. اگرچه امروزه کمتر از این نوع ایمپلنت استفاده می‌شود، اما همچنان در برخی موارد خاص کاربرد دارند. ایمپلنت‌های تیغه‌ای به شکل نوارهای باریکی هستند که در کانالی ایجاد شده در استخوان فک کاشته می‌شوند. سپس دندان‌های مصنوعی به این ساختار وصل می‌شوند. به دلیل پیچیدگی فرایند نصب و مزایای بیشتر ایمپلنت‌های پیچی، استفاده از ایمپلنت‌های تیغه‌ای کاهش‌یافته و بسیاری از تولیدکنندگان این نوع ایمپلنت را دیگر تولید هم نمی‌کنند.
3. ایمپلنت‌های عرضی (Transosseous)
ایمپلنت‌های عرضی، نوعی از ایمپلنت‌های داخل استخوانی هستند که به دلیل پایداری بسیار بالا در شرایط خاص استفاده می‌شوند. این ایمپلنت‌ها از زیر فک جای‌گذاری شده و به طور مستقیم از بخش بالایی فک بیرون‌زده می‌شوند. سپس یک میله به ایمپلنت متصل می‌شود که به‌عنوان پایه‌ای برای دندان‌های مصنوعی عمل می‌کند. اگرچه نصب این نوع ایمپلنت نیاز به مهارت بالایی دارد و در برخی موارد بیمار نیاز به بستری‌شدن در بیمارستان دارد، اما در شرایطی که فک پایین به‌شدت تحلیل رفته یا باریک شده است، می‌تواند جایگزین مناسبی برای ایمپلنت‌های پیچی استاندارد باشد.
ایمپلنت‌های داخل استخوانی به دلیل تنوع و انعطاف‌پذیری که دارند، در بسیاری از موارد می‌توانند جایگزینی مؤثر برای دندان‌های ازدست‌رفته باشند. انتخاب نوع مناسب ایمپلنت بر اساس شرایط خاص هر بیمار و مشاوره با دندانپزشک انجام می‌شود تا بهترین نتیجه ممکن حاصل شود.
انواع ایمپلنت بر اساس طول و قطر
ایمپلنت‌ها بر اساس اندازه و قطرشان به چند دسته تقسیم می‌شوند. این دسته‌بندی‌ها به دندانپزشک کمک می‌کند تا مناسب‌ترین نوع ایمپلنت را برای هر بیمار انتخاب کنند.
1. ایمپلنت‌های استاندارد (معمولی)
ایمپلنت‌های استاندارد یا معمولی دارای قطری بین ۳.۵ تا ۴.۲ میلی‌متر هستند. این نوع ایمپلنت‌ها بیشتر برای جایگزینی دندان‌های جلویی دهان استفاده می‌شوند. اندازه این ایمپلنت‌ها باعث می‌شود که به‌خوبی در فضای محدود جلوی دهان قرار گیرند و ظاهری طبیعی داشته باشند.
2. ایمپلنت‌های پهن
این نوع ایمپلنت‌ها دارای قطر بیشتری هستند، معمولاً بین ۴.۵ تا ۶ میلی‌متر. ایمپلنت‌های پهن به دلیل استحکام بیشتر، برای دندان‌های عقبی یا دندان‌های آسیاب بزرگ استفاده می‌شوند. این ایمپلنت‌ها به‌خوبی وزن و فشار بیشتری که در این نواحی از دهان وجود دارد را تحمل می‌کنند.
3. مینی ایمپلنت‌ها
مینی ایمپلنت‌ها دارای قطر کوچک‌تری هستند، معمولاً بین ۲ تا ۳.۵ میلی‌متر. این نوع ایمپلنت‌ها مناسب بیمارانی است که فضای کافی برای کاشت ایمپلنت‌های استاندارد ندارند. همچنین، در مواردی که استخوان فک نازک یا تراکم استخوان کم است، مینی ایمپلنت‌ها گزینه‌ای مناسب به شمار می‌روند.
انواع ایمپلنت از نظر سطح بدنه
سطح بدنه ایمپلنت دندانی نقش مهمی در موفقیت کاشت ایمپلنت دارد. ایمپلنت‌ها از نظر سطح بدنه به چند دسته تقسیم می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند.
1. ایمپلنت با سطح صاف و هموار
ایمپلنت‌های اولیه با سطحی صاف و هموار طراحی شده بودند. این سطح ساده تیتانیومی به استخوان فک اجازه می‌داد تا به ایمپلنت پیوند بخورد، اما این پیوند ممکن است نسبت به ایمپلنت‌های جدیدتر کمتر پایدار باشد. مزیت اصلی این نوع ایمپلنت‌ها کاهش احتمال آلودگی و عفونت ایمپلنت در دهان است که می‌تواند حتی موجب شکست جراحی شود، دلیل این کاهش احتمال هم سطح صاف این نوع است که تمیزکردن را آسان‌تر می‌کند.
2. ایمپلنت با سطح زبر
برای افزایش سطح تماسی که بین ایمپلنت و استخوان برقرار است، سطح برخی ایمپلنت‌ها به طور ویژه زبر شده است. این زبری ایجاد شده باعث می‌شود که استخوان بهتر به ایمپلنت بچسبد و پایداری بیشتری ایجاد شود. زبر کردن سطح ایمپلنت با روش‌های مختلفی مانند ایجاد پوشش‌های مخصوص انجام می‌شود. بااین‌حال، زبری ایجاد شده بر روی سطح ایمپلنت می‌تواند احتمال تجمع باکتری‌ها و عفونت را نیز افزایش دهد که از عیب‌های اصلی این نوع ایمپلنت محسوب می‌شود، به همین علت در انتخاب این نوع ایمپلنت باید دقت شود.
3. ایمپلنت با پوشش هیدروکسی آپاتیت
برخی ایمپلنت‌ها با یک‌لایه هیدروکسی آپاتیت پوشش داده می‌شوند. این ماده به طور طبیعی در استخوان‌ها وجود دارد و باعث می‌شود استخوان فک بهتر و سریع‌تر به ایمپلنت پیوند بخورد. ایمپلنت‌های با این نوع پوشش معمولاً استحکام و پایداری بسیار مناسبی دارند که برای بیمارانی که نیاز به پیوند سریع‌تر استخوان و ایمپلنت دارند، این نوع ایمپلنت را یک گزینه مناسب می‌کند.
4. ایمپلنت‌های با سطح ترکیبی
برخی ایمپلنت‌ها دارای ترکیبی از سطوح صاف و زبر هستند. این طراحی به‌گونه‌ای است که بخش‌های زبر برای افزایش پیوند استخوان به ایمپلنت استفاده می‌شوند، درحالی‌که بخش‌های صاف به کاهش احتمال آلودگی کمک می‌کنند. این نوع ایمپلنت‌ها تلاش می‌کنند تا بهترین ویژگی‌های هر دو نوع سطح را ترکیب کنند و تعادل مناسبی بین ثبات و ایمنی ایجاد کنند.
5. ایمپلنت با سطح میکروسکوپی گویچه‌ای
برخی از تولیدکنندگان ایمپلنت‌ها به طراحی‌های پیشرفته‌تری روی آورده‌اند، مانند ایجاد سطحی با نواحی میکروسکوپی گویچه‌ای. این ساختارها به طور قابل‌توجهی مساحت سطح ایمپلنت را افزایش می‌دهند و به همین دلیل امکان استفاده از ایمپلنت‌های کوچک‌تری را فراهم می‌کنند که همچنان پایداری بالایی دارند. این نوع ایمپلنت‌ها به‌ویژه برای بیمارانی که حجم استخوان فک کمی دارند، مناسب هستند.
در نهایت همچون بخش‌های دیگری که نام بردیم، در انتخاب نوع سطح بدنه ایمپلنت نیز متناسب با شرایط هر بیمار و نیازهای درمانی او انتخاب صورت می‌گیرد.
انواع ایمپلنت از نظر اتصال با اباتمنت
بخش پایین و سر ایمپلنت دندان مکانی است که به قطعه‌ای با نام “اباتمنت” متصل می‌شود. اباتمنت در حقیقت نقش واسطه‌ای بین ایمپلنت و روکش دندان را بازی می‌کند و به عبارتی درست همانند تاج دندانی که آماده روکش است، عمل می‌کند. اتصال سر ایمپلنت به اباتمنت از نظر طراحی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود:
1. اتصال شش ضلعی داخلی
در این نوع اتصال، سر ایمپلنت به شکل یک شش‌ضلعی داخلی طراحی شده است. این شش‌ضلعی به‌صورت سوراخی است که اباتمنت در داخل آن قرار می‌گیرد و سپس به کمک پیچ محکم می‌شود. این نوع اتصال به دلیل قرارگیری داخلی اباتمنت، پایداری و دقت بالایی در جای‌گذاری و عملکرد دارد و از محبوب‌ترین انواع اتصالات ایمپلنت به شمار می‌آید.
2. اتصال شش ضلعی خارجی
در این روش، سر ایمپلنت دارای یک برآمدگی شش‌ضلعی است که اباتمنت روی آن قرار گرفته و پیچ می‌شود. این نوع اتصال به‌عنوان «اتصال نری» نیز شناخته می‌شود. اگرچه این روش به راحتی نصب می‌شود، اما به دلیل قرارگیری خارجی اباتمنت، ممکن است در مقایسه با اتصال شش‌ضلعی داخلی، کمتر محافظت‌شده باشد و در برخی شرایط استحکام کمتری داشته باشد.
3. اتصال هشت ضلعی داخلی
در این نوع اتصال، سوراخ سر ایمپلنت به شکل یک هشت‌ضلعی طراحی شده است. اباتمنت در داخل این هشت‌ضلعی قرار گرفته و سپس به کمک پیچ محکم می‌شود. این طراحی به دلیل تعداد بیشتر گوشه‌ها، امکان انطباق دقیق‌تری را فراهم می‌کند و به‌طورکلی برای مواردی که نیاز به‌دقت بالاتر در قرارگیری اباتمنت دارند، استفاده می‌شود.
انواع ایمپلنت دندان از نظر مراحل درمان
ایمپلنت‌های دندانی بر اساس مراحل درمان نیز به چند دسته متفاوت تقسیم می‌شوند. این دسته‌بندی‌ها به دندانپزشک کمک می‌کند تا باتوجه‌به شرایط بیمار و نیازهای خاص هر مورد، مناسب‌ترین روشی که برای آن بیمار وجود دارد انتخاب کند. در ادامه مطلب به بررسی این دسته‌ها می‌پردازیم:
1. ایمپلنت فوری
2. ایمپلنت یک مرحله‌ای
در این روش، پس از جای‌گذاری ایمپلنت، یک پیچ درپوش روی ایمپلنت بسته می‌شود، اما لثه روی آن را نمی‌پوشاند. به‌جای آن، لثه اطراف ایمپلنت دوخته می‌شود تا از آن محافظت کند. این کار باعث می‌شود که هنگام اتصال روکش نهایی، نیازی به جراحی مجدد برای باز کردن روی ایمپلنت نباشد. بااین‌حال، دندان بیمار تا چند ماه خالی می‌ماند تا استخوان به ایمپلنت جوش بخورد و ایمپلنت به طور کامل در جای خود مستقر شود.
3. ایمپلنت دو مرحله‌ای
در روش ایمپلنت دومرحله‌ای، دو مرحله جراحی لازم است. در مرحله اول، ایمپلنت در استخوان فک جای‌گذاری می‌شود و لثه روی آن را می‌پوشاند. پس از چند ماه، در مرحله دوم، جراحی کوچکی برای باز کردن لثه و اتصال اباتمنت و روکش انجام می‌شود. این روش به دلیل اینکه ایمپلنت در زیر لثه محافظت می‌شود، خطر آلودگی و واردآمدن فشار به آن کاهش می‌یابد. جراحی دوم معمولاً ساده‌تر و با دوره نقاهت کوتاه‌تری همراه است.
انواع ایمپلنت ها بر اساس برند
در عرصه ایمپلنت دندان، برندها دارای نقش بسیار مهمی هستند.. برای ارائه بهترین درمان و نتایج موثر، انتخاب برند مناسب ایمپلنت از اهمیت بسیاری برخوردار است. برخی از برندهای ایمپلنت معتبر و معروف در جهان شامل برندهای سوئیسی، آمریکایی، آلمانی، کره‌ای و ایتالیایی می‌باشند.در نهایت، انتخاب برند مناسب ایمپلنت بستگی به نیازها و ترجیحات بیماران، همکاری با پزشکان و توصیه‌های حرفه‌ای آن‌ها دارد. انتخاب یک برند با نام‌آشنا و معتبر می‌تواند به اطمینان از کیفیت و موثر بودن درمان کمک کند.
ایمپلنت‌های سوئیسی
ایمپلنت‌های سوئیسی به عنوان یکی از برترین و معتبرترین برندهای ایمپلنت در جهان شناخته می‌شوند. این برندها اغلب از مواد با کیفیت بالا مانند تیتانیوم بهره می‌برند و دارای فناوری‌های پیشرفته‌ای برای استفاده در عملیات ایمپلنت‌گذاری هستند. ایمپلنت‌های سوئیسی معمولاً دارای طراحی‌های بسیار دقیق و دوامی هستند و به دلیل استفاده از فناوری‌های پیشرفته، دارای نتایج بسیار مطلوبی در درمان‌های ایمپلنت هستند. ایمپلنت سوئیسی IRES یکی از محصولات معتبر و با کیفیت از سوئیس است. این ایمپلنت‌ها دارای طراحی مدرن و با کیفیت بالا هستند و از مواد مرغوب ساخته شده‌اند. با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، ایمپلنت‌های “IRES” دارای استحکام و دوام بالایی هستند.
ایمپلنت‌های کره‌ای
ایمپلنت‌های تولید شده در کره جنوبی نیز از بین برندهای معتبر در صنعت ایمپلنت دندان هستند. این برندها نیز از مواد با کیفیت بالا و فناوری‌های پیشرفته استفاده می‌کنند و با کیفیت استانداردهای بین‌المللی تولید می‌شوند. ایمپلنت‌های کره‌ای همچنین معمولاً دارای قیمتی ارزان تر نسبت به برندهای دیگر هستند. ایمپلنت کره ای SNUCONE یکی از محصولات برجسته از کره جنوبی است. این ایمپلنت‌ها همچنین دارای طراحی و کیفیت بالا بوده و با استفاده از تکنولوژی‌های نوین تولید می‌شوند. ایمپلنت‌های “SNUCONE” از نظر قیمتی نیز معمولاً جذابیتی برای بیماران دارند و اغلب در انتخاب‌های درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
نتیجه گیری
در نهایت این نکته را به یاد داشته باشید چیزی به نام “بهترین روش یا نوع ایمپلنت” وجود ندارد، هر بیمار پس از مشورت و جلسات مشاوره‌ای که با پزشک خود دارد، باتوجه‌به نیازها و شرایط خاص خود متوجه می‌شود کدام یک از انواع ایمپلنت می‌تواند برای او مناسب‌تر باشد. از همین رو فراموش نکنید که توصیه دندانپزشک خود را در اولویت قرار دهید.
